Orzeczenie Sądu Najwyższego
Sygn akt III CZP 5/13
Nie ma zatem żadnych innych przesłanek, ażeby wykonywanie obowiązku ustawowego, nakładającego na notariusza sporządzenie wniosku w trybie art. 92 § 4 Prawa o notariacie traktować inaczej niż według zasad taksy notarialnej wskazanej w § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 marca 2004 r. w sprawie maksymalnych wysokości stawek taksy notarialnej. W przekonaniu Sądu, przyjęcie innej interpretacji oznaczałoby, że nałożony na notariusza w art. 94 § 4 ustawy Prawo o notariacie obowiązek udokumentowania przeniesienia prawa ujawnionego w księdze wieczystej, na który składa się szereg czynności o charakterze merytorycznym i formalnym, ciążyłby na nim nieodpłatnie, co prowadziłoby do jego pokrzywdzenia. Z powyższym wyrokiem Sądu Rejonowego w P . nie zgodził się powód, który wywiódł apelację, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów art. 353 , 405, 410, 60 oraz art. 65 kodeksu cywilnego, art. 5, 79, 92 oraz 94 Prawa o notariacie, § 16 rozporządzenia w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej -poprzez ich błędną wykładnię polegającą na bezpodstawnym przyjęciu, że notariusz ma prawo do pobierania od strony dodatkowego wynagrodzenia w kwocie 200 zł netto za samo sporządzenie i wniesienie do sądu wieczystoksięgowego wniosku o wpis do księgi wieczystej i w efekcie błędne przyjęcie, że w niniejszej sprawie pozwany nie uzyskał bezpodstawnego wzbogacenia kosztem powoda (w sposób sprzeczny z podanymi przepisami prawa), co z kolei skutkowało bezpodstawnym oddaleniem powództwa w całości. Podnosząc powyższy zarzut apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda dochodzonej w pozwie kwoty 244 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 22 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego w obydwu instancjach. Ponadto, pozwany zasygnalizował potrzebę rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego przez Sąd Najwyższy.
W uzasadnieniu środka odwoławczego powód argumentował w pierwszej kolejności, że jego zdaniem samo złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej nie jest żadną odrębną czynnością notarialną. Notariusz ma obowiązek złożyć taki wniosek do księgi wieczystej z mocy samego prawa, a pobrana taksa notarialna za czynność główną uwzględnia już koszty sporządzenia i wniesienia takiego wniosku do sądu wieczystoksięgowego. Zgodnie z § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, notariusz pobiera swoje wynagrodzenie za dokonanie „innej czynności notarialnej”. Przepis ten pozwala zatem notariuszowi pobierać wynagrodzeniem za czynności notarialne, których cena nie została wymieniona w przepisach poprzedzających. Aby jednak notariusz mógł to zrobić, wykonana czynność musi stanowić ”czynność notarialną” samą w sobie. Istotna jest tu zatem definicja samej „czynności notarialnej” - ta definicja przesądzi, czy w niniejszej sprawie notariusz miał prawo do pobrania dodatkowej kwoty od powoda, czy też nie. Apelujący wskazał, że definicję czynności notarialnej zawiera art. 1 § 1 Prawa o notariacie. Zgodnie z tym przepisem „notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialnych). Ponadto zgodnie z art. 2 Prawa o notariacie „czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego”. Zgodnie zatem z definicją legalną czynność notarialna jest to czynność wykonana przez notariusza polegająca na sporządzeniu określonego dokumentu w formie aktu notarialnego, któremu strony muszą lub chcą nadać formę notarialną.
SN