Orzeczenie Sądu Najwyższego
Sygn akt III CZP 5/13
Wskazuje na to fakt, że do sporządzenia w formie aktu notarialnego umowy majątkowej małżeńskiej doszło, a powód uiścił wynagrodzenie pozwanej oraz stosowną opłatę sądową za wpis w księdze wieczystej gotówką w kancelarii notarialnej. W ocenie Sądu, gdyby powodowi zawarcie umowy z notariuszem za wymienionym wynagrodzeniem nie odpowiadało, powstrzymałby się od przystąpienia do jej zawarcia. Ponadto, w ramach zakreślonych przez obowiązujące notariusza przepisy ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie i rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej oraz innych ustaw, strony niniejszego postępowania miały swobodę zawarcia umowy w brzmieniu im odpowiadającym. W szczególności art. 5 § 1 ustawy Prawo o notariacie stanowi, że notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności. Stanowisko takie przyjął także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 września 2009r. w sprawie I KZP 7/09 (OSNKW 2009/10/83, Biul. SN 2009/9/13). Sąd nie dopatrzył się jednocześnie, aby stosunek prawny ułożony przez strony sprzeciwiał się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego. Postanowienie umowne uzgodnione przez strony statuujące wysokość wynagrodzenia mieściło się bowiem w stosownych regulacjach ustawowych.
Jeżeli stawka za złożenie wniosku wieczystoksięgowego powodowi nie odpowiadała, mógł skorzystać z możliwości zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej u innego notariusza. Z powyższych względów Sąd Rejonowy uznał, że dochodzone przez powoda roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia było niezasadne. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy dokonał również analizy charakteru prawnego złożenia przez notariusza wniosku o wpis do księgi wieczystej i pobierania w związku z tym przez niego opłaty. Sąd zauważył, że obowiązek skierowania do sądu wieczystoksięgowego takiego wniosku został nałożony na notariusza w art. 92 § 4 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie, zgodnie z którym, jeżeli akt notarialny w swej treści zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa podlegającego ujawnieniu w księdze wieczystej, bądź obejmuje czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, notariusz sporządzający akt notarialny jest obowiązany zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, zawierający wszystkie dane wymagane przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Notariusz jest obowiązany przesłać z urzędu sądowi właściwemu do prowadzenia ksiąg wieczystych wypis aktu notarialnego zawierający wniosek o wpis do księgi wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu, w terminie trzech dni od sporządzenia aktu.
SN